Podstawowe rodzaje ryzyka w Grupie Kapitałowej LOTOS

Ryzyko w działalności Grupy Kapitałowej LOTOS

Ryzyko występujące w działalności Grupy Kapitałowej LOTOS obejmuje zarówno rodzaje ryzyka typowe dla branży Oil &Gas takie jak ryzyko: rynkowe, poszukiwacze, związane z wydobyciem i przerobem ropy naftowej, w tym ryzyko bezpieczeństwa procesowego, ludzkiego i środowiska, ale także ryzyko związane z projektami i inicjatywami rozwojowymi realizowanymi w Grupie Kapitałowej LOTOS. Ryzyko w organizacji rozumiane jest jako potencjalne zagrożenie, którym należy zarządzić, zgodnie z przyjętym apetytem na ryzyko oraz jako szansa, którą można wykorzystać.

Jednym z kluczowych wyzwań, które w 2020 roku miały wpływ na funkcjonowanie Grupy Kapitałowej LOTOS była sytuacja rynkowa spowodowana pandemią COVID-19. Dzięki wypracowanym procedurom postępowania i wdrożonym działaniom zaradczym utrzymano sprawność operacyjną we wszystkich obszarach funkcjonowania Spółek grupy kapitałowej, od wydobycia po produkcję rafineryjną oraz działalność handlową.

Przewiduje się, że w najbliższym okresie pandemia nadal będzie szerokie oddziaływać zarówno na bieżące działania operacyjne, jak i na trendy makroekonomiczne, które mają przełożenie na funkcjonowanie i wyniki Grupy Kapitałowej.

Drugim kluczowym z punktu widzenia dalszego rozwoju Grupy Kapitałowej LOTOS czynnikiem ryzyka w bieżącym okresie jest ogólnoświatowy trend kierowania się ku gospodarce nisko- i zeroemisyjnej. Ryzyka klimatyczne stanowiące, zarówno zagrożenia jak i szanse, są coraz lepiej identyfikowane oraz zarządzane w Grupie Kapitałowej LOTOS. Organizacja mając świadomość doniosłości zagadnienia stawia je jako priorytetowe w procesie wyznaczania nowych celów biznesowych i planów rozwojowych.

Ryzyko rynkowe związane z cenami ropy, gazu i produktów naftowych to jedno z kluczowych rodzajów ryzyka mających znaczący wpływ na wyniki finansowe Grupy Kapitałowej LOTOS. Ceny te uzależnione są od notowań na międzynarodowych rynkach a Spółka nie ma wpływu na te notowania. Choć jest to naturalne ryzyko dla wszystkich firm w branży, GK LOTOS wprowadza różne mechanizmy ograniczające jego negatywny wpływ, ale i wykorzystuje możliwe szanse w tym zakresie.

Zarządzanie zidentyfikowanymi rodzajami ryzyka w Grupie Kapitałowej LOTOS odbywa się w ramach wdrożonego i stale doskonalonego systemu zarządzania ryzykiem korporacyjnym (ang. Enterprise Risk Management, ERM).

Obejmuje on m.in.

identyfikację i ocenę ryzyka, w tym planowanie oraz prognozowanie wyników i możliwych odchyleń,
w kontekście zmienności i niepewności otoczenia,
świadome podejmowanie decyzji biznesowych z uwzględnieniem ryzyka,
aktywne kształtowanie profilu ryzyka działalności poprzez minimalizowanie wpływu zagrożeń
na osiągnięcie wyznaczonych celów oraz przez wykorzystanie pojawiających się szans.

We wszystkich spółkach Grupy Kapitałowej LOTOS obowiązuje Polityka zarządzania ryzykiem korporacyjnym oraz szczegółowa procedura postępowania w tym obszarze.

Miniony rok to okres burzliwych zmian mających znaczący wpływ na funkcjonowanie Grupy Kapitałowej LOTOS. Okres pandemii COVID-19 był trudnym czasem, który w istotny sposób wpłynie w nadchodzących latach na kształt gospodarek całego świata, w tym przemysłu naftowego. Zmiany regulacyjne wprowadzane w ostatnich latach, zarówno w skali globalnej, jak i lokalnej, mają na celu spowolnienie zmian klimatycznych. LOTOS identyfikuje wyzwania wynikające z tych zmian – np. z Europejskiego Zielonego Ładu (Green Deal) – nie tylko w kategorii zagrożenia, ale również szansy. Dążymy do ich wykorzystania m.in. poprzez realizację innowacyjnych projektów w zakresie paliw alternatywnych, aby dostosować ofertę do oczekiwań i zachowań konsumentów oraz zmiany modelu funkcjonowania poszczególnych podsektorów transportu.

Mateusz Socha

Biuro Compliance i Ryzyk

Kategorie ryzyka w Grupie Kapitałowej LOTOS

Ryzyko strategiczne

Rozwój działalności i wyniki finansowe Grupy Kapitałowej LOTOS są skorelowane z ogólną sytuacją gospodarczą w Polsce i na świecie. Rok 2020, naznaczony pandemią COVID-19, był trudnym czasem, który wpłynie na kształt przemysłu naftowego w najbliższych latach.

Pandemia COVID-19 spowodowała istotne perturbacje na rynku paliw na świecie. Wprowadzone przez poszczególne rządy ograniczenia uniemożliwiły lub też utrudniły przemieszczanie się ludzi oraz towarów. W tych uwarunkowaniach nastąpił duży spadek zapotrzebowania na paliwa, co w konsekwencji wpłynęło na decyzję państw uczestniczących w OPEC+ o obniżeniu wydobycia ropy naftowej.

Sytuacja pandemiczna pozostaje dużym wyzwaniem dla branży lotniczej. W 2020 roku liczba przeprowadzonych lotów na świecie była mniejsza o ponad 40% w porównaniu do 2019 roku. Organizacje branżowe (m.in. IATA) przewidują, że poprawa sytuacji na rynku lotniczym do stanu sprzed pandemii nastąpi nie wcześniej niż za kilka lat.

Dynamiczne zmiany, jakie nastąpiły w przemyśle naftowym w trakcie ostatnich miesięcy, były także efektem innych wydarzeń, takich jak utrzymanie w mocy sankcji USA nałożonych na Iran i Wenezuelę, blokadę portów w Libii, rywalizację o udział w rynku państw OPEC+ czy wybory prezydenckie w USA.

Najbliższe miesiące i lata również obarczone są dużą niepewnością i ryzykiem wynikającym z pandemii COVID-19 i innych globalnych trendów. Niekorzystne czynniki takie jak: spadek PKB Polski w 2020 roku, szacowany na 2,8% czy też wprowadzone ograniczenia w życiu społeczno-gospodarczym wpłynęły na zmniejszenie zapotrzebowania na produkty paliwowe, a w konsekwencji na obniżenie wyników finansowych Grupy Kapitałowej LOTOS. Kolejne miesiące pokażą, czy proces szczepień umożliwi zmniejszenie ograniczeń i w konsekwencji na wzrost konsumpcji paliw.

Skutki gospodarcze pandemii, ale także transformacji energetycznej widać również w prognozach dotyczących ograniczania produkcji rafineryjnej, tzn. w stopniowym zamykaniu zakładów lub ich przekształceniu np. w biorafinerie. Problemy mogą dotyczyć nie tylko prostych zakładów, ale także bardziej kompleksowych, o dużym udziale średnich destylatów.

W ostatnich latach prowadzone są na szeroką skalę działania (zarówno w skali globalnej jak i lokalnej), których celem jest ograniczanie zmian klimatycznych na świecie. Europejski Zielony Ład (Green Deal) stanowi nową strategię rozwoju gospodarczego UE. Przebudowa gospodarki UE w kierunku neutralności klimatycznej jest środkiem do osiągnięcia celu, którym jest zmiana statusu UE z trzeciego największego emitenta gazów cieplarnianych na świecie, na pierwszy neutralny klimatycznie region. Powyższe zmaterializować się ma w ciągu trzech dekad. Będzie to miało znaczący wpływ na działalność i rozwój branży rafineryjnej. Skutki tych działań poprzez zmiany
w opodatkowaniu, wyższe ceny uprawnień do emisji CO₂, wyższe koszty finansowania niektórych projektów, rosnące wymogi w zakresie udziału energii odnawialnej w transporcie. będą miały przełożenie na koszty działalności i wyniki Grupy Kapitałowej LOTOS. Powyższe zmiany mogą także oddziaływać pośrednio poprzez zmiany w oczekiwaniach i zachowaniach konsumentów oraz zmiany dotyczące modeli funkcjonowania poszczególnych podsektorów transportu (dekarbonizacja transportu publicznego, car sharing).

Grupa Kapitałowa LOTOS zauważa jednak nie tylko wyzwania wynikające ze zmian klimatycznych, ale także szanse i dąży do ich wykorzystania m.in. poprzez realizację innowacyjnych projektów, np. w zakresie produkcji paliw alternatywnych.

Szczegółowe informacje nt. zidentyfikowanych ryzyk klimatycznych przedstawia poniższa tabela.

Ryzyka wynikające ze zmian klimatu

Czynniki ryzyka	Zagrożenia	Szanse
Rewizja przepisów dyrektywy ws. promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (RED)
Zwiększenie obowiązku dot. udziału energii odnawialnej w transporcie, co spowoduje zwiększenie wykorzystania paliw niskoemisyjnych, w tym zaawansowanych biopaliw, syntetycznych paliw płynnych i gazowych oraz wodoru.	– wzrost kosztów związany z zakupem i produkcją biopaliw oraz ewentualne kary za brak realizacji celów w zakresie udziału energii odnawialnej w transporcie	+ możliwość wejścia na nowe rynki zaawansowanych biopaliw lub wodoru + możliwość pozyskania dedykowanego wsparcia dla projektów niskoemisyjnych oraz możliwość nowych inwestycji w sektorze, na którego produkty może istnieć zwiększony popyt w Unii Europejskiej
Rewizja dyrektywy ws. opodatkowania energii (ETD)
Projektowane zmiany w systemie opodatkowania paliw i energii będą skutkowały podniesieniem minimalnych progów podatkowych oraz zróżnicowaniem ich w taki sposób, aby niskoemisyjne paliwa alternatywne były jak najtańsze względem paliw ropopochodnych.	– możliwy stopniowy spadek popytu na paliwa tradycyjne – zwiększenie obciążeń podatkowych dla paliw tradycyjnych, zaburzenie obecnych relacji pomiędzy opodatkowaniem oleju napędowego, benzyny, LPG	+ wzrost zainteresowania niskoemisyjnymi alternatywami, takimi jak energia elektryczna, wodór, czy paliwa z większą zawartością zaawansowanych biokomponentów + potencjalnie większa rentowność projektów związanych z wytwarzaniem i zastosowaniem paliw alternatywnych w transporcie z uwagi na ich preferencyjne opodatkowanie
Wprowadzenie regulacji unijnych dotyczących zrównoważonych paliw lotniczych, tzw. „ReFuelEU Aviation”
Inicjatywa dotyczy rozwoju zrównoważonych (niskoemisyjnych) paliw dla lotnictwa (Sustainable Aviation Fuels – SAF) – rozważane są różne opcje, w tym zobowiązanie dla branży rafineryjnej do produkcji określonego wolumenu niskoemisyjnych paliw lotniczych.	– wysokie koszty obowiązkowej produkcji SAF (jeśli ta opcja znajdzie się ostatecznie w regulacjach) – wynika m.in. z ograniczonej dostępności surowców oraz kosztownej procedury certyfikacji takich paliw; szacuje się, że koszt wprowadzenia SAF jest kilkukrotnie wyższy w porównaniu do paliw tradycyjnych	+ wejście na tworzący się, perspektywiczny i prawdopodobnie wysokomarżowy rynek zrównoważonych paliw lotniczych
Rewizja dyrektywy dot. infrastruktury paliw alternatywnych
Inicjatywa dotyczy ustanowienia obowiązkowych celów rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych na poziomie UE – celem jest wzrost liczby stacji ładowania samochodów elektrycznych, tankowania wodoru, CNG i LNG oraz stacji tankowania skroplonego gazu ziemnego (LNG) w portach na potrzeby statków napędzanych LNG.	– rosnąca liczba pojazdów elektrycznych może w konsekwencji przyczynić się do spadku popytu na paliwa tradycyjne, szczególnie benzynę – konieczność poniesienia kosztów dotyczących budowania nowej infrastruktury	+ rozwój segmentu elektromobilnego stwarza szanse związane z oferowaniem usług ładowania oraz rozwojem biznesu pozapaliwowego (dłuższy czas ładowania pojazdów elektrycznych w stosunku do spalinowych oznacza więcej czasu spędzonego przez klientów w przestrzeni handlowej stacji) + rozwój rynku paliw alternatywnych i uzyskanie przychodów z tytułu sprzedaży tych paliw (energii elektrycznej, wodoru, gazu CNG/LNG)
Rewizja unijnego systemu ETS
Projektowane zmiany w systemie ETS mają na celu przyspieszenie tempa wzrostu cen uprawnień do emisji CO2, a w konsekwencji impuls do większych inwestycji w technologie bezemisyjne	– wzrost kosztów funkcjonowania Grupy LOTOS S.A. w wyniku wzrostu ceny uprawnień do emisji oraz spadku liczby darmowych uprawnień	+ wzrost rentowności innowacyjnych projektów związanych z dekarbonizacją (np. Green H2)
Strategia wodorowa UE oraz akty legislacyjne dot. promocji wykorzystania wodoru
Strategia ma na celu identyfikację barier, które utrudniają zwiększenie produkcji i wykorzystanie czystego wodoru, zdefiniowanie działań mających na celu usunięcie ww. barier oraz wspieranie produkcji i wykorzystywania czystego wodoru na dużą skalę, czy też rozwoju rynku wodoru oraz niezbędnej, efektywnej kosztowo infrastruktury. Propozycje aktów prawnych, kompleksowo regulujących kwestie produkcji i wykorzystania wodoru w gospodarce powinny się pojawić w 2021 r.	– ustanowienie zbyt ostrych kryteriów dot. uznawania energii do produkcji wodoru za odnawialną. – wprowadzenie wiążących celów dot. udziału wodoru, bez adekwatnych narzędzi po stronie popytu	+możliwość wejścia na perspektywiczny, rynek zielonego wodoru +możliwość realizacji nałożonych na Grupę LOTOS S.A. (rosnących) celów związanych z udziałem energii odnawialnej w transporcie. +dostęp do preferencyjnych modeli finansowania projektów wodorowych
Wprowadzenie pakietu legislacyjnego dotyczącego zrównoważonego finansowania (tzw. taksonomia)
Pakiet legislacyjny wprowadza ogólne ramy, które pozwolą na stopniowy rozwój systemu klasyfikacji dla zrównoważonych środowiskowo rodzajów działalności gospodarczych. Klasyfikacja ta będzie używana do przeorientowania przepływów kapitału z rynku prywatnego oraz programów unijnych na inwestycje zaklasyfikowane jako zrównoważone pod względem klimatycznym	– wzrost kosztów finasowania oraz możliwe utrudnienie finansowania inwestycji nie zakwalifikowanych jako zrównoważone („zielone”) -wzrost kosztów ubezpieczenia działalności niezgodnej z taksonomią	+ preferencyjne finansowanie dla projektów zgodnych z taksonomią, tj. mających na celu obniżenie emisji, np. produkcja zielonego wodoru, zaawansowanych paliw alternatywnych, czy wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych
Narodowy Cel Redukcyjny (NCR) określa minimalną wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia paliw – nowelizacja Ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw
Nowelizacja ustawy o jakości paliw przewiduje zmianę sposobu naliczania kary za brak realizacji celu w zakresie redukcji emisji w cyklu życia paliw – Narodowy Cel Redukcyjny (NCR) Zakłada ona wprowadzenie do modelu wyliczeń wartości bezwzględnych zamiast odniesienia do cen uprawnień do emisji. Dodatkowo nowelizacja przewiduje potwierdzenie obowiązywania celu NCR po 2020 r., ułatwienie wspólnego rozliczania LPG oraz utworzenie rejestru dokumentów potwierdzających osiągnięcie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w segmencie wydobywczym	– dodatkowe koszty dla Grupy Kapitałowej LOTOS wynikające z przedłużenia obowiązku po roku 2020 oraz wzrost poziomu kary	+ możliwość skorzystania z opłaty zastępczej, zmniejszenie ryzyka zastosowania certyfikatów redukcji emisji w sektorze wydobywczym (UER) oraz ułatwienia dla wspólnego rozliczania LPG po wejściu w życie nowelizacji
Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW) określa minimalny udział energii odnawialnej w transporcie i stanowi implementację znowelizowanej dyrektywy RED (tzw. dyrektywy RED II) poprzez nowelizację Ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych
Dyrektywa RED II przewiduje m.in. wzrost obowiązku w zakresie minimalnego udziału energii odnawialnej w transporcie do 14% (wobec 10% obecnie) oraz minimalnego udziału biopaliw zaawansowanych na poziomie 3,5% do roku 2030.	– wzrost kosztów działalności w wyniku zwiększenia wymogów w zakresie udziału energii odnawialnej w transporcie (np. konieczność zastosowania droższych, zaawansowanych biopaliw, ewentualne kary)	+ wejście na nowy rynek zaawansowanych biopaliw, na które popyt w UE powinien rosnąć
Nowelizacja ustawy o efektywności energetycznej
Nowelizacja przewiduje rozszerzenie katalogu podmiotów zobowiązanych do realizacji obowiązku dot. poprawy efektywności energetycznej. Podmioty objęte obowiązkiem będą musiały w każdym roku wykazać odpowiednią redukcję energii dostarczonej odbiorcom końcowym.	– zwiększenie kosztów z uwagi na konieczność realizacji określonych przez ustawę celów efektywnościowych, które najprawdopodobniej będą wymagały uiszczania opłaty zastępczej lub zakupu tzw. białych certyfikatów

Źródło: Spółka

Istotne z punktu widzenia funkcjonowania Grupy Kapitałowej LOTOS jest ryzyko regulacyjne na poziomie krajowym oraz europejskim. Ryzyko to jest silnie powiązane z opisanymi w tabeli nr 30 ryzykami klimatycznymi. Spółka stale monitoruje otoczenie prawne, uczestniczy w komunikacji w ramach procesów legislacyjnych, formułując stanowisko w sposób pozwalający na możliwie najlepsze wykorzystanie szans i ograniczenie potencjalnych negatywnych skutków regulacji. Intencją Spółki jest pozostawanie w zgodności ze wszelkimi wymogami regulacyjnymi.

Jednym z kluczowych kategorii ryzyk mających znaczenie dla realizacji przyjętej strategii Grupy Kapitałowej LOTOS jest ryzyko realizowanych i planowanych projektów strategicznych. W 2020 roku głównie z uwagi na trwającą sytuację pandemiczną COVID-19 opóźnieniu uległo kilka projektów realizowanych w obszarze poszukiwawczo-wydobywczym tj. zagospodarowania złoża B8 oraz zagospodarowania złoża YME na Szelfie Norweskim (→ raport bieżący 7/2020). Przesunięcia czasowe wynikały m.in. z braku pełnej możliwości wykonywania prac serwisowych i stoczniowych przez podwykonawców.

Wyzwaniem na kolejne lata pozostaje także realizacja innych projektów, które obecnie są w fazie planowania, a których realizacja pozwoli na dalszy rozwój Grupy Kapitałowej LOTOS. Jest to m.in. budowa hydrokrakingowego bloku olejowego (tzw. HBO) umożliwiającego produkcję nowoczesnych baz olejowych, projekt budowy elektrowni gazowo-parowej (CCGT), czy projekt Green H₂, w ramach którego ma powstać wielkoskalowa instalacja do produkcji zielonego wodoru, złożona z elektrolizerów, magazynów wodoru i ogniw paliwowych lub ewentualnie turbin wodorowych.

Systematyczne monitorowanie statusu zaawansowania projektów oraz związanego z nim ryzyka pozwala Grupie Kapitałowej LOTOS na wyprzedzającą analizę sytuacji oraz wdrażanie działań ograniczających zagrożenia oraz wspierających wykorzystywanie pojawiających się szans. W ramach zarządzania projektami Grupa Kapitałowa LOTOS stosuje metodę zarządzania portfelowego, w zależności od sytuacji wewnętrznej organizacji oraz zewnętrznej – rynkowej – kierując strumienie kapitału do różnych projektów na zróżnicowanym etapie zaawansowania.

Ryzyko kompetencji związane jest z trudnością w pozyskaniu lub utrzymaniu kompetentnych i doświadczonych pracowników zapewniających możliwość realizacji celów strategicznych. Ostatnie lata pokazały, że rynek pracy w Polsce ulega przeobrażeniu. W przemyśle i niszowych branżach często brakuje wykwalifikowanych specjalistów. Jest to istotna kwestia, która wymaga od pracodawcy elastyczności oraz aktywnego działania w pozyskiwaniu i utrzymywaniu pracowników posiadających odpowiednie kompetencje.

Ryzyko finansowe

Szczegółowe informacje na temat ryzyka finansowego i zasad zarządzania nim przedstawiono w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok 2020 w nocie nr 27 na stronie nr 71. Poniżej zawarto ogólną charakterystykę poszczególnych ryzyk z kategorii ryzyk finansowych.

Ryzyko rynkowe: związane z cenami surowców i produktów naftowych

Wyniki Grupy LOTOS S.A. ze sprzedaży produktów naftowych w istotnym stopniu zależą od różnicy pomiędzy notowaniami sprzedawanych produktów naftowych, a notowaniami ropy. Notowania cen produktów rafineryjnych oraz ropy i gazu mogą się znacznie wahać pod wpływem zdarzeń zewnętrznych, takich jak: zmiany globalnej
i regionalnej podaży i popytu, zmiany sytuacji geopolitycznej oraz zmiany preferencji rynkowych..

Grupa LOTOS S.A. identyfikuje następujące czynniki ryzyka związanego z cenami surowców i produktów naftowych:

zmienność marży rafineryjnej, rozumianej jako różnica pomiędzy płynnymi indeksami referencyjnego koszyka produktów naftowych (np. paliwa lotniczego, benzyn, olejów napędowych, olejów opałowych)
a płynnym indeksem referencyjnego surowca (np. ropy Ural),
zmienność poziomu cen w zakresie ilości zapasów surowców i produktów odbiegających od wymaganego poziomu zapasów obowiązkowych i operacyjnych,
zmienność dyferencjałów pomiędzy indeksami referencyjnymi a indeksami używanymi w kontraktach handlowych (np. dyferencjał Brent / Ural, czyli różnica pomiędzy różnymi gatunkami ropy),
stosowanie niestandardowych formuł cenowych w kontraktach handlowych.

Ryzyko rynkowe: walutowe

W ramach prowadzonej działalności Grupa Kapitałowa LOTOS jest narażona na zmiany kursów walutowych z tytułu:

handlu surowcami i produktami naftowymi oraz innymi towarami,
przepływów inwestycyjnych,
przepływów finansowych, w tym lokat i kredytów,
wyceny instrumentów pochodnych, indeksowanych do lub denominowanych w walucie innej niż waluta funkcjonalna (PLN).

Strukturalnie Grupa Kapitałowa LOTOS posiada długą ekspozycję w USD, tzn. zyskuje w przypadku wzrostu kursu amerykańskiego dolara w stosunku do polskiego złotego ze względu na to, iż wpływy zależne od kursu USD (głównie z tytułu sprzedaży produktów naftowych) przewyższają odpowiednie wypływy (np. wypływy z tytułu zakupu ropy naftowej). Z drugiej strony, część zadłużenia Grupy Kapitałowej LOTOS denominowana jest w walutach obcych, w tym przede wszystkim w USD, przez co aprecjacja amerykańskiego dolara w stosunku do polskiego złotego powoduje wzrost kosztów obsługi tych zobowiązań, a także wzrost wartości zobowiązań wykazywanych
w sprawozdaniu na dzień wyceny.

Ryzyko rynkowe: stopy procentowej

Grupa LOTOS S.A. jest narażona na ryzyko zmienności przepływów pieniężnych z tytułu zmian stóp procentowych wynikające z posiadanych aktywów oraz pasywów, dla których przychody oraz koszty odsetkowe są uzależnione
od zmiennych stóp procentowych, w szczególności z tytułu przewidywanego harmonogramu spłat kredytów oraz wysokości odsetek ustalanych na podstawie zmiennej stopy LIBOR USD.

W związku z przeprowadzaną obecnie reformą wskaźników referencyjnych stóp procentowych – LIBOR, która będzie skutkować zaprzestaniem publikacji obecnie obowiązujących stawek stóp procentowych (między innymi zaprzestaniem publikacji stawek LIBOR, które planowane jest na koniec roku 2021) i zastąpieniem ich innymi wskaźnikami, Grupa LOTOS S.A. aktywnie monitoruje stan zaawansowania wprowadzanej reformy w zakresie dotyczącym Spółki oraz podejmuje wszelkie konieczne decyzję i działania, aby przygotować się do przejścia
na nowe wskaźniki stóp procentowych.

W roku 2021 Spółka planuje podjęcie rozmów ze swoimi partnerami finansowymi, tak aby we właściwym terminie wprowadzić do posiadanych umów zapisy związane z nowymi wskaźnikami referencyjnymi stóp procentowych.

Ryzyko rynkowe: cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO₂)

Grupa LOTOS S.A. uczestniczy w europejskim systemie handlu uprawnieniami do emisji CO₂ i w sposób ciągły zarządza ryzykiem zgodnie z założeniami przyjętej, szczegółowej strategii zarządzania ryzykiem „cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla”. Bieżący okres rozliczeniowy (tzw. III faza) zakończył się w 2020 roku. Grupa LOTOS S.A. posiada obecnie nadwyżkę uprawnień, które nabyła z uwzględnieniem sytuacji rynkowej i w kontekście strategicznego charakteru niedoboru uprawnień przewidywanego po roku 2020. Nowy przydział uprawnień na lata 2021-2025 spodziewany jest w pierwszej połowie 2021 roku.

Ryzyko płynności związane jest z zapewnieniem terminowej realizacji wszystkich zobowiązań. Materializacja ryzyka może następować z powodu niewłaściwego dopasowania strumieni płatności należności i zobowiązań
lub nieadekwatnego poziomu finansowania działalności. Zarządzanie płynnością koordynowane jest w przekroju Grupy Kapitałowej LOTOS w oparciu o aktualne prognozy płynności.

Część inwestycji Grupy LOTOS S.A. i jej spółek zależnych, jak i ich bieżąca działalność jest finansowana zewnętrznymi środkami dłużnymi. Istnieje zatem ryzyko, że w przyszłości spółki Grupy Kapitałowej LOTOS mogą napotkać trudności w pozyskaniu finansowania zewnętrznego lub akceptowalnych warunków tego finansowania na działalność rozwojową . Może to być spowodowane: niestabilną sytuacją na rynkach finansowych i kapitałowych w Polsce lub za granicą, bardziej restrykcyjną polityką instytucji finansujących, dotyczącą zawierania nowych umów lub interpretacjii wykonywania umów już zawartych, niekorzystnymi zmianami koniunktury gospodarczej w Polsce lub za granicą, niewypełnieniem bądź nienależytym wypełnieniem przez spółki Grupy Kapitałowej LOTOS zobowiązań przewidzianych w zawartych umowach finansowych. Zauważalny jest również trend ograniczania dostępu do zewnętrznego finansowania dla projektów opartych o paliwa konwencjonalne.

Możliwości w zakresie pozyskiwania dodatkowych środków dłużnych ograniczają również uwarunkowania wynikające z obsługi już istniejącego zadłużenia w spółkach Grupy Kapitałowej LOTOS. Obecnie wyniki ekonomiczne, sytuacja płynnościowa oraz poziom zadłużenia są na satysfakcjonującym poziomie.

Prowadząc działalność handlową, Grupa Kapitałowa LOTOS realizuje sprzedaż produktów i usług dla podmiotów gospodarczych z odroczonym terminem płatności, w wyniku czego może powstać ryzyko nieotrzymania należności od kontrahentów za dostarczone produkty i usługi (ryzyko kredytowe partnerów transakcji handlowych).

Z kolei zawierając transakcje finansowe z instytucjami finansowymi brane jest pod uwagę ryzyko nieotrzymania środków należnych Grupie LOTOS S.A. z tytułu rozliczenia danej transakcji. Oprócz tego na poziom ekspozycji kredytowej składają się również depozyty bankowe istany środków na rachunkach (ryzyko kredytowe partnerów transakcji finansowych).

Ryzyko operacyjne

Ryzyko operacyjne identyfikowane jest w ramach bieżących procesów realizowanych w Grupie Kapitałowej LOTOS, które mogą wpłynąć na realizację celów operacyjnych. Czynniki ryzyka operacyjnego są identyfikowane w wewnętrznych procesach Grupy Kapitałowej LOTOS oraz otoczeniu, w tym w łańcuchu dostaw.

Realizowane w ramach Grupy Kapitałowej LOTOS działania poszukiwawcze są obarczone zarówno ryzykiem odwiercenia otworu bez przypływu węglowodorów, jak również ryzykiem niewłaściwego oszacowania zasobów i rezerw węglowodorów odkrytych otworami wiertniczymi. Możliwe jest wystąpienie sytuacji, gdy zestaw wykonanych analiz geologicznych i sejsmicznych nie przynosi potwierdzenia zasobów po wykonaniu odwiertu i oszacowane zasoby są mniejsze niż zakładano. Istnieje także ryzyko, że w trakcie rozpoznania kolejnymi odwiertami odkrytego złoża, zasoby ulegną zmniejszeniu, na skutek niekorzystnej zmienności parametrów złoża. Z tego powodu, analizy i decyzje w działalności poszukiwawczej są wieloetapowe oraz wykorzystywane są różne metody ograniczania ryzyka.

Proces wydobycia węglowodorów ze złóż jest realizowany w trudnych warunkach głównie morskich. Wysokie ciśnienie, zwiększona korozyjność powodują zwiększone ryzyko awarii urządzeń i infrastruktury wydobywczej, np. pomp wgłębnych, instalacji wydobywczo-przesyłowej. Awarie mogą skutkować zmniejszoną produkcją i niższymi wynikami finansowymi.

Niewykonanie prognozowanego wydobycia może także wynikać ze spadku wydajności odwiertów (zmiany ciśnienia złożowego) oraz innego rozkładu parametrów złożowych niż udokumentowano na etapie przygotowania zagospodarowania złoża.

Podczas procesu wydobycia może także dojść do rozlewu ropy, pożaru czy erupcji, co może w konsekwencji doprowadzić do skażenia ekologicznego, zagrożenia zdrowia i życia pracowników, ograniczenia lub wstrzymania produkcji, a także powodować konieczność poniesienia dużych nakładów finansowych związanych z usuwaniem szkód czy nałożonymi karami. Niniejsze ryzyko jest pochodną jakości eksploatacji infrastruktury poszukiwawczo-wydobywczej, stosowania adekwatnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych oraz świadomości i kompetencji pracowników oraz podwykonawców.

Pandemia spowodowała zdefiniowanie w 2020 nowego ryzyka związanego z potencjalnym ograniczeniem wydobycia związanego z rozprzestrzenianiem się COVID-19. Dotychczas nie zanotowano przypadków wstrzymania lub ograniczenia wydobycia ropy i gazu zarówno w LOTOS Petrobaltic S.A. jak i w Grupie Kapitałowej LOTOS Upstream Sp. z o.o., głównie dzięki wypracowanym scenariuszom kryzysowym dotyczącym postępowania w przypadku wykrycia COVID-19, w szczególności na platformach.

Jednym z dwóch kluczowych filarów prowadzonej w Grupie Kapitałowej LOTOS działalności jest przerób ropy i rafinacja produktów naftowych. Kluczowe dla niej jest zapewnienie bezpieczeństwa ludzi, procesów, infrastruktury i środowiska. Potencjalna awaria na instalacjach rafineryjnych może skutkować zakłóceniami w produkcji, a w skrajnych przypadkach pożarem lub uwolnieniem substancji niebezpiecznych. Zdarzenia takie stanowią potencjalnie zagrożenie dla ludzi przebywających w pobliżu.. Wycieki węglowodorów mogą także spowodować zanieczyszczenia gruntu, wód powierzchniowych, a w przypadku większych awaryjnych emisji do atmosfery – zanieczyszczenie powietrza. W Grupie LOTOS S.A. wszelkie ryzyka związane z bezpieczeństwem procesów, ludzi i środowiska traktowane są z najwyższą starannością i prowadzone są działania, aby maksymalnie ograniczyć tego typu ryzyko.

Rok 2020 przyniósł nowy czynnik ryzyka, jakim była pandemia COVID-19. Istnieje zatem ryzyko zatrzymania produkcji w wyniku braku kluczowych zasobów kadrowych. W Grupie LOTOS S.A. identyfikowano zachorowania na COVID-19, jednak właściwy monitoring i skuteczne działania pozwoliły na utrzymywanie ciągłej, bezpiecznej produkcji w rafinerii. W ciągu ostatnich miesięcy dzięki analizom doświadczeń wypracowano skuteczne rozwiązania organizacyjne zapobiegające materializacji ryzyka, nie można jednak wykluczyć jego wystąpienia w przypadku dalszego, znacznego rozprzestrzeniania się zagrożenia epidemicznego.

Grupa Kapitałowa LOTOS nie posiada aktywów wydobywczych, które w całości pokrywają zapotrzebowanie na ropę naftową, dlatego identyfikuje się ryzyko związane z zakłóceniami ciągłości dostaw ropy naftowej. Ciągłość dostaw ropy naftowej do Grupy może być zakłócona głównie poprzez:

awarie techniczne, w tym awarie techniczne systemu rurociągów odpowiedzialnych za dostawy ropy naftowej, ataki terrorystyczne, akty sabotażu, zamieszki, rewolucje, wojny, katastrofy naturalne, istotnie niekorzystne warunki pogodowe lub inne przypadki zajścia siły wyższej,
nierównomierne dostawy ropy naftowej powodujące czasowe obniżenie poziomu zapasów operacyjnych, których skutkiem będzie obniżenie przerobu w rafinerii oraz
niespełnienie wymogów jakościowych przesyłanej ropy.

W Grupie LOTOS S.A. postępuje się zgodnie z przyjętą Polityka zaopatrzenia w ropę naftową, która ma zagwarantować ciągłość operacyjną i bezpieczeństwo dostaw tego surowca poprzez m.in dywersyfikację kierunków zaopatrzenia, gatunków ropy oraz jej dostawców. Spółka utrzymuje dostępność do źródeł zaopatrzenia w ropę dostarczaną zarówno transportem rurociągowym, kolejowym oraz morskim. Dzięki uprzywilejowanej nadmorskiej lokalizacji rafinerii Grupy LOTOS S.A. oraz podjętym skutecznym działaniom w łańcuchu dostaw, w 2019 roku podczas przerwy w przesyle ropy naftowej rurociągiem Przyjaźń (raporty bieżące 7/2019 i 16/2019) nie było konieczności zatrzymywania pracy instalacji rafineryjnych, a klienci nie odczuli negatywnych skutków tego zdarzenia.

Grupa Kapitałowa LOTOS identyfikuje ryzyko w zakresie współpracy z dostawcami i podwykonawcami w szeroko rozumianym łańcuchu dostaw. W ostatnich latach można zaobserwować kurczący się rynek dostawców dóbr i usług o oczekiwanej przez organizację jakości. Ma to szczególne znaczenie przy realizacji polityki utrzymania ruchu i remontów, ale także płynnej realizacji dużych projektów rozwojowych.

Skuteczne zarządzanie tym ryzykiem jest kluczowe w kontekście planowanego na wiosnę 2021 roku remontu postojowego. Postój remontowy to jeden z projektów, do którego Grupa LOTOS S.A. przygotowuje się z wyprzedzeniem. Dla realizacji głównych zadań wybrano kilku niezależnych kontrahentów. Takie podejście umożliwia właściwe przygotowanie się wykonawców, odpowiednie zaplanowanie współpracy realizacyjnej oraz sprawne przeprowadzenie prac.

Ryzyko związane z bezpieczeństwem jest jednym z kluczowych ryzyk identyfikowanych w Grupie Kapitałowej LOTOS. Z uwagi na specyfikę branży, wypadki mogą wystąpić na każdym etapie procesów produkcyjnych oraz w łańcuchu logistycznym. Dotyczy to zarówno wypadków przy procesie wydobycia i produkcji rafineryjnej, jak i wypadków drogowych i kolejowych podczas transportu produktów oraz lotniczych podczas transportu pracowników helikopterem na platformy.

Czynniki tego ryzyka obejmują m.in.: błędy ludzkie i niestosowanie się do obowiązujących wymagań i procedur postępowania, awarie na instalacjach, uwolnienie substancji szkodliwych dla zdrowia, ale także katastrofy naturalne oraz inne zdarzenia mogące powodować zagrożenie zdrowia i życia ludzkiego.

W celu minimalizacji ryzyk HSE Grupa LOTOS S.A. podejmuje równolegle szereg przedsięwzięć w kierunku poprawy funkcjonowania obszaru bezpieczeństwa osobistego i procesowego. Jednym z nich jest budowanie kultury bezpieczeństwa opartej na zaangażowaniu pracowników oraz podwykonawców. Jednocześnie prowadzone są działania w zakresie zapewnienia stabilizacji prowadzonych procesów operacyjnych poprzez zachowanie najwyższych standardów bezpieczeństwa. Wdrożenie i doskonalenie systemu bezpieczeństwa procesowego (ang. Process Safety Management, PSM), m.in. w ramach którego procesy analizowane i monitorowane są kompleksowo, pozwala to na stałe podwyższanie bezpieczeństwa ludzi, środowiska oraz otoczenia Grupy LOTOS S.A.

Ryzyka BHP będą pod szczególnym nadzorem w trakcie postojów remontowych zaplanowanych w 2021 i 2022r. Charakter prowadzonych prac remontowych oraz fakt, że na terenie zakładu będzie pracować dodatkowo ok. 2000 osób z różnych przedsiębiorstw i różnych regionów generuje dodatkowe ryzyka związane z bezpieczeństwem pracy a także potencjalnym rozprzestrzenianiem się COVID-19. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń Grupy LOTOS S.A. w ramach zarządzania ryzykiem epidemicznym w dużym zakładzie produkcyjnym wprowadzane są dodatkowe rozwiązania organizacyjne i proceduralne mające na celu ograniczenie tego rodzaju ryzyk.

Grupa LOTOS S.A z uwagi na coraz bardziej powszechne wykorzystanie zasobów informatycznych (IT) i automatyzację procesów, poza kwestią fizycznego bezpieczeństwa organizacji i kontrahentów, wykazuje wysoką świadomość zagrożeń związanych z cyberprzestępczością. Technologiczne otwarcie na świat daje nowe możliwości dostępu do ściśle strzeżonych cennych aktywów biznesowych, zasobów przechowywanych w pamięci telefonu czy komputera. Kluczowe informacje, systemy sterowania operacyjnego (OT), procesy produkcyjne z uwagi na ryzyko ingerencji mogące doprowadzić do poważnych awarii i zniszczeń są strategicznymi obszarami nadzoru i ochrony.

Ryzyko reputacyjne i compliance

Ryzyko reputacyjne dotyczy postrzegania Grupy Kapitałowej LOTOS przez istotnych interesariuszy – klientów, inwestorów, pracowników, czy otaczającą społeczność lokalną. Coraz większe szanse ale i zagrożenia niesie za sobą rozwój mediów społecznościowych, które z uwagi na szybkość reakcji oraz bardzo szeroki zasięg odbiorców wymagają szczególnej uwagi i ostrożności.

Skutki materializacji ryzyka reputacyjnego mogą mieć wpływ na utrzymanie zaufania społecznego dla kontynuacji i rozwoju działalności, a przez to w długim okresie również przekładać się na osiągane wyniki finansowe.

Ryzyko prawne dotyczy nieprzestrzegania lub niepełnego przestrzegania już obowiązujących przepisów prawnych (ryzyko regulacyjne opisane wcześniej dotyczy regulacji przyszłych). Wymagania prawne nakładają na Grupę Kapitałową LOTOS wiele obowiązków, których spełnienie jest niezbędne dla prowadzenia działalności koncesjonowanej/regulowanej. Dodatkowo skala działalności Grupy Kapitałowej powoduje, że jest ona pod szczególnym nadzorem organów kontrolnych, interesariuszy społecznych oraz uczestników łańcucha dostaw.

Praktyka stosowania prawa wskazuje, że przepisy prawne niejednokrotnie formułowane są w sposób nieprecyzyjny. Zastosowanie różnych wykładni prowadzić może do odmiennej ich interpretacji. Spółki Grupy Kapitałowej LOTOS dokładają wysokiej staranności w celu minimalizacji tego ryzyka.

Obecni i przyszli pracownicy są kluczowym interesariuszem Grupy Kapitałowej LOTOS. Postrzeganie i zrozumienie przez pracowników działań realizowanych w Grupie Kapitałowej LOTOS jest niezmiernie istotne z punktu widzenia efektywności prowadzonych działań i wdrażanych zmian. Istnieje jednak ryzyko, że w wyniku nieskutecznej komunikacji wewnętrznej pojawi się niezrozumienie dla planowanych zmian , które w ostateczności doprowadzić może do protestów czy też strajków.

Procesy realizowane przez Grupę Kapitałową LOTOS takie jak poszukiwanie, zagospodarowanie i eksploatacja złóż, produkcja rafineryjna, transport produktów i logistyka mogą mieć wpływ na środowisko naturalne. Wpływ ten może być znaczący szczególnie w przypadku wystąpienia awarii i uwolnienia substancji niebezpiecznych do środowiska. Szczególnie duże skutki mogą mieć wycieki ropy z eksploatowanych platform, czy w trakcie transportu ropy lub produktów naftowych. Z tego też względu spółki Grupy Kapitałowej LOTOS stosują środki i narzędzia mające na celu maksymalną ochronę przed potencjalnym wyciekiem i skażeniem środowiska.

Ryzyko społeczne analizowane jest w kontekście wpływu Grupy Kapitałowej LOTOS na otoczenie i interesariuszy. W toku prowadzonej działalności produkcyjnej oraz realizacji projektów inwestycyjnych infrastrukturalnych, istnieje ryzyko sprzeciwu w skrajnych wypadkach wyrażanych w formie protestów społecznych. Prowadzone dotychczas działania komunikacyjne z interesariuszami znacząco redukują niniejsze ryzyko.

Wykaz kluczowych rodzajów ryzyka w Grupie Kapitałowej LOTOS wraz z określeniem poziomu istotności i sposobu mitygacji

Poziom ryzyka:

Trend ryzyka:

1– ryzyko małe

2– ryzyko umiarkowane

3– ryzyko znaczące

→ ryzyko stabilne

↓ ryzyko z trendem spadkowym

↑ ryzyko z trendem wzrostowym

Rodzaj ryzyka	Poziom	Trend	Reakcja na ryzyko
Ryzyko megatrendów
Zmiany w trendach podaży i popytu na rynku paliw	3	↑	Prowadzenie długoterminowych analiz i dostosowywanie odpowiedniej strategii w celu ograniczenia negatywnych skutków bądź wykorzystania pojawiającej się szansy i zdobycia przewagi konkurencyjnej na rynku Realizacja projektów rozwojowych zwiększających i dywersyfikujących obecny portfel aktywów Realizacja projektów rozwojowych poprawiających elastyczność produkcyjną i efektywność energetyczną Realizacja projektów innowacyjnych
Ryzyko klimatyczne
Zagrożenia i szanse wynikające ze zmian klimatu	2	↑	Podejmowanie nowych inicjatyw i projektów m.in. z zakresu biopaliw zaawansowanych, paliw alternatywnych, np. wodoru, LNG, CNG a także projektów podnoszących efektywność energetyczną – działania mające na celu obniżanie emisji oraz wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych Zaangażowanie w projekty badawczo-rozwojowe, których celem jest pozytywny wpływ na środowisko i zmiany klimatyczne Monitoring oraz aktywny udział w procesach legislacyjnych (prezentowanie analiz, proponowanie korzystnych dla Organizacji rozwiązań regulacyjnych), zarówno na poziomie UE jak i krajowym – kluczowe ryzyka klimatyczne mają dla Grupy Kapitałowej LOTOS charakter transformacyjny i dotyczą zmian regulacyjnych
Ryzyko regulacyjne
Wpływ na spółkę wynikający ze zmian w legislacji lub niedostosowanie się do nowych regulacji prawnych krajowych i europejskich (może stanowić zagrożenie i szansę)	2	→	Rozwój systemu zarządzania zgodnością przez struktury Działu Compliance oraz Działu Regulacji Zewnętrznych Monitorowanie nowych uregulowań i zmian w obowiązujących przepisach Aktywne uczestniczenie w dialogu legislacyjnym prowadzonym przez Regulatora oraz organizacje pozarządowe Analizy scenariuszowe możliwych skutków regulacji Wdrażanie działań dostosowawczych do planowanych i wdrożonych zmian w prawie
Ryzyko projektów strategicznych
Opóźnienia, nieosiągnięcia założeń / celów w realizacji projektów strategicznych	3	→	Szczegółowe i etapowe przygotowanie projektów strategicznych do wdrożenia Kwalifikacja wykonawców Systematyczny przegląd ryzyk dla każdego z projektów i zarządzanie nimi Bieżące monitorowanie statusu projektów i prognozowanie parametrów projektów oraz mitygowanie pojawiających się zagrożeń Aktywne zarządzanie projektem w tym ścisły nadzór i komunikacja z wykonawcami
Ryzyko geopolityczne
Brak / utrudnienia w dostawach ropy i istotnych komponentów	2	→	Dywersyfikacja dostaw ropy (m.in. utrzymanie dostępności źródeł zaopatrzenia w ropę dostarczaną transportem rurociągowym i morskim) Utrzymywanie odpowiednich zapasów operacyjnych Harmonogramowanie produkcji i planowanie zakupów Stosowanie odpowiednich klauzul w umowach w przypadku braku możliwości dostaw danym kanałem Postępowanie zgodnie z Polityką zaopatrzenia Grupy LOTOS S.A. w ropę naftową
Ryzyko kompetencji
Trudności w pozyskaniu nowych wykwalifikowanych pracowników oraz utrzymaniu kompetentnych i doświadczonych pracowników	2	→	Budowanie angażującego środowiska pracy podnoszącego efektywność Tworzenie wewnątrz organizacji przestrzeni dla rozwoju i innowacji (funkcjonowanie Akademii LOTOS, finansowanie szkoleń i studiów, możliwość uczestnictwa w programie doktoratów wdrożeniowych) Budowanie wizerunku dobrego pracodawcy wewnątrz i na zewnątrz organizacji Budowa systemu zarządzania wiedzą w celu efektywnego przekazywania i dzielenia się wiedzą oraz systemowego rozwoju kompetencji pracowników niezbędnych do realizacji bieżących i perspektywicznych celów biznesowych
Ryzyko rynkowe
Zmiany cen surowców i produktów naftowych, zmiany kursów walut i stóp procentowych. Ryzyko mogące być zarówno zagrożeniem i jakszansą dla działalności Grupy Kapitałowej LOTOS	3	↑	Postępowanie zgodnie z określoną polityką zarządzania ryzykiem cen surowców i produktów naftowych oraz polityką zarządzania ryzykiem walutowym Codzienny monitoring ekspozycji na ryzyko rynkowe Wybór strategii transakcyjnej w kontekście celów polityki, aktualnej sytuacji rynkowej oraz w ramach obowiązującej struktury limitów
Ryzyko płynności i finansowania
Nieadekwatne zarządzanie kapitałem obrotowym oraz ograniczenie finansowania działalności i projektów rozwojowych	2	→	Analiza i prognoza przepływów pieniężnych oraz sytuacji płynnościowej Grupy Kapitałowej LOTOS Analiza źródeł finansowania dostępnych dla Grupy Kapitałowej LOTOS Dywersyfikacja źródeł finansowania. Optymalizacja płynności i zadłużenia w ramach Grupy Kapitałowej LOTOS Skuteczne zarządzanie portfelem projektów strategicznych
Ryzyko kredytowe
Niewypłacalność partnerów transakcji handlowych i finansowych	2	→	Monitorowanie ratingów i sytuacji finansowej partnerów Określanie limitów poziomów kredytów kupieckich oraz limitów dla partnerów finansowych zgodnie z wewnętrznymi procedurami Stosowanie różnych narzędzi finansowych w celu minimalizacji ryzyka
Ryzyko poszukiwawcze
Nietrafne oszacowanie zasobów, w tym: nietrafne szacowanie zasobów i rezerw węglowodorów odkrytych otworami wiertniczymi, oraz odwiercenie negatywnego otworu bez przepływu węglowodorów	2	→	Przeprowadzanie analiz geologicznych i inżynierii złożowej w zależności od otworu (poszukiwawczego, rozpoznawczego czy rozpoznawczo-produkcyjnego) Stosowanie punktów decyzyjnych w projekcie (faza wstępna, faza realizacji operacyjnej, faza analityczno-dokumentacyjna, faza projektowa) minimalizujących ryzyko odwiercenia negatywnego otworu Stosowanie międzynarodowych standardów oceny ryzyka odwiertów poszukiwawczych (tzw. PoS – probability of success) Współpraca z doświadczonymi operatorami złóż na Norweskim Szelfie Kontynentalnym
Ryzyko wydobycia
Ryzyko awarii podczas procesu wierceń i wydobycia, ograniczenia dostępności infrastruktury wiertniczej i wydobywczej	2	→	Stosowanie licznych działań ograniczających i monitorujących skuteczność sposobu nadzoru nad ryzykiem w następujących obszarach: erupcji niekontrolowanej, awarii otworowej, rozlewu ropy, pożarów oraz kolizji morskich, m.in. poprzez: monitoring parametrów procesowych testy sprawności urządzeń stosowanie odpowiednich środków ochrony postępowanie zgodnie z obowiązującymi procedurami bezpieczeństwa i realizacji prac
Ryzyko geologiczno-złożowe i techniczne instalacji wgłębnych	3	→	Wykonywanie bieżących analiz złożowych (aktualizacja modeli statyczno-dynamicznych) Analizy pracy odwiertów oraz pracy pomp Rekonstrukcje otworów produkcyjnych Zatłaczanie chemii (inhibitorów osadów) zmniejszającej ryzyko awarii pomp wgłębnych
Ryzyko produkcji rafineryjnej
Awaria infrastruktury produkcyjnej rafinerii	2	→	Badanie stanu technicznego urządzeń i wyposażenia instalacji zgodnie z opracowanymi planami Inspekcje infrastruktury w oparciu o poziom ryzyka w ramach RBI (Risk Based Inspection) Dozór urządzeń przez służby (Urzędu Dozoru Technicznego UDT ) oraz Zakładowego Dozoru Technicznego (ZDT ) Wytypowanie Urządzeń Krytycznych, wobec których stosowane są szczególne zasady nadzoru Realizacja rocznych Planów Prac Profilaktycznych oraz Planów Utrzymania Ruchu i Remontów Podnoszenie kwalifikacji pracowników, w tym ćwiczenia na symulatorach Automatyczne systemy sterowania, alarmowania i zatrzymania instalacji
Ryzyko sprzedaży
Ryzyko mniejszej sprzedaży produktów w stosunku do planowanej	2	↑	Bieżące analizy scenariuszy zmiany popytu w poszczególnych kanałach sprzedażowych Dostosowanie struktury produkcji rafineryjnej do zmiany popytu na rynku Wypracowane standardy utrzymywania dobrych relacji z klientami
Ryzyko HSE
Wypadki w całym cyklu produkcji i łańcuchu logistycznym (w tym wypadki drogowe, kolejowe podczas transportu produktów oraz lotnicze przy transporcie pracowników na platformę)	2	→	Podnoszenie świadomości i zaangażowania pracowników i podwykonawców w budowanie kultury bezpieczeństwa pracy Ocena ryzyka BHP oraz analizy ryzyka procesowego Systematyczne kontrole przestrzegania przepisów BHP na stanowiskach pracy Wdrażanie corocznego Planu BHP dla Grupy Kapitałowej LOTOS Nadzór nad podwykonawstwem; funkcjonowanie Portalu dla kontrahentów (bieżąca aktualizacja procedur, wytycznych dla podwykonawców realizujących prace na terenie Grupy LOTOS S.A.) Z uwagi na powietrzny transport pracowników na morskie platformy wiertnicze, w zakresie ryzyka wypadków lotniczych: wysokie wymagania bezpieczeństwa stawiane dla floty powietrznej – certyfikaty AOC, E12, dopuszczenie IFR, stały monitoring warunków pogodowych i odpowiednia logistyka przewozów osobowych statkami, nadzór nad warunkami umowy z przewoźnikiem.
Uwolnienie substancji skutkujące zatrzymaniem procesów produkcyjnych oraz wpływem na ludzi i środowisko	2	→	Stałe doskonalenie systemu bezpieczeństwa procesowego (PSM), Wdrożenie zasad i procedury zarządzania zmianą Prowadzenie analiz ryzyka dla każdej modernizacji i inwestycji Szkolenie personelu z zakresu bezpieczeństwa procesowego Instrukcje i procedury dotyczące bezpieczeństwa pracy Rejestracja i raportowanie incydentów bezpieczeństwa procesowego
Ryzyko bezpieczeństwa (security)
Zniszczenie infrastruktury krytycznej w wyniku terroryzmu	2	→	Okresowe prowadzenie ćwiczeń praktycznych sprawdzających systemy zabezpieczeń i komunikacji Wdrożone procedury postępowania w przypadku naruszenia bezpieczeństwa fizycznego i ochrony Udział w ćwiczeniach organizowanych przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa Komunikacja z Wojewódzkim Centrum Zarządzania Kryzysowego
Zewnętrzna lub wewnętrzna ingerencja (cyberatak) w systemy informatyczne (IT) i sterowania (OT) oraz awarie	2	→	Implementacja wymagań systemu ISO 27001 oraz ustawy o cyberbezpieczeństwie Wdrożenie Zasad cyberbezpieczeństwa w Grupie Kapitałowej LOTOS Stosowanie wewnętrznych procedur dotyczących zarządzania bezpieczeństwem systemów Prowadzenie audytów bezpieczeństwa IT Prowadzenie regularnych testów bezpieczeństwa infrastruktury teleinformatycznej Podnoszenie świadomości pracowników w zakresie cyberbezpieczeństwa (szkolenia, informacje, testy) Współpraca z Zespołem Reagowania na Incydenty Komputerowe CERTABW Funkcjonowanie i rozwój Biura Security Operation Center (SOC)
Ryzyko zakupowe
Ograniczony rynek dostawców dóbr i usług o oczekiwanej jakości	2	→	Procedury wyboru kontrahenta Zasady postępowania z kluczowymi dostawcami Utrzymywanie dobrych relacji z dostawcami z zachowaniem przejrzystych procedur
Współpraca z nierzetelnym dostawcą uczestniczącym w tzw. „karuzeli podatkowej”	2	→	Stosowanie split-payment Szczegółowa procedura weryfikacji kontrahentów Wprowadzenie stosownych zapisów w umowach z kontrahentami Stosowanie zasad należytej staranności
Ryzyko prawne
Nadużycia rozumiane jako zawinione działanie lub zaniechanie działania, stanowiące złamanie przepisów prawa lub zasad obowiązujących w Grupie Kapitałowej LOTOS, w wyniku którego dopuszczająca się go osoba odnosi nieuprawnione korzyści lub którego rezultatem są nieuzasadnione straty ponoszone przez firmę (w tym działania korupcyjne).	2	→	Funkcjonowanie Polityki Grupy Kapitałowej w zakresie przeciwdziałania nadużyciom, w ramach której określono usystematyzowane podejście do zapobiegania nadużyciom, w tym zasady postępowania oraz sposoby komunikacji. Funkcjonowanie Programu Etycznego, który obejmuje swoim zakresem funkcjonowanie Kodeksu etyki, Rzecznika ds. etyki i Linii etyki, a także działalność szkoleniową Stosowanie Polityki przyjmowania i wręczania prezentów w Grupie Kapitałowej LOTOS Prowadzenie audytów i kontroli
Naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych	2	→	Stosowanie standardów wewnętrznych w tym obszarze, m.in. w ramach procedury dotyczącej zasad ochrony danych osobowych i polityki bezpieczeństwa Realizacja audytów, w tym przy udziale doradcy zewnętrznego, weryfikujących przestrzeganie obowiązujących zasad oraz stopień przygotowania organizacji do spełnienia wymagań RODO Podnoszenie świadomości pracowników (szkolenia, spotkania)
Ryzyko środowiskowe
Wyciek ze statku przewożącego ropę/ produkty Grupy Kapitałowej LOTOS	2	→	Korzystanie z usług dostawców realizujących algorytmy postępowania wynikające z rezolucji Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) oraz respektujących wymagania konwencji morskich dotyczących bezpieczeństwa Zapisy dot. wymagań względem stanu technicznego statków w umowach zawieranych z partnerami handlowymi oraz dostawcami usług transportu morskiego Współpraca z armatorami będącymi członkami ITOPF (International Tanker Owners Pollution Federation Ltd.) oraz posiadających stosowne certyfikaty ubezpieczeniowe Stosowanie ubezpieczeń i uczestnictwo w funduszu International Oil Pollution Compensation Fund (IOPCF)
Wyciek ropy na platformie	2	→	Utrzymanie stanu technicznego jednostek morskich minimalizujące wystąpienia awarii na platformach Prowadzenie działań w fazie projektowania i prowadzenia robót wiertniczych, mających na celu kontrolę ryzyka w zakresie przypływów płynu złożowego do otworu wiertniczego Przeprowadzanie corocznych ćwiczeń w zakresie zwalczania rozlewów olejowych Odpowiedni dobór sprzętu przeciwrozlewowego Stosowanie ubezpieczeń
Okresowo zwiększona emisja zanieczyszczeń w procesie rafineryjnym	1	→	Stałe monitorowanie parametrów procesowych oraz emisyjnych, m.in. dzięki wdrożeniu w 2020 systemu ciągłego monitoringu emisji zanieczyszczeń (CEMS) Utrzymanie wysokich standardów technicznych; stosowanie wymogów najlepszych dostępnych technik (ang. BAT) Realizacja planów zarządzania środowiskowego
Ryzyko pracownicze
Brak akceptacji pracowników dla zmian wdrażanych w Grupie Kapitałowej LOTOS	2	→	Otwarta komunikacja z pracownikami, zakładowymi organizacjami związkowymi, Radą Pracowników dot. planowanych zmian Komunikacja zewnętrzna do mediów dot. zmian Umożliwianie pracownikom przekwalifikowanie, przeszkolenie do nowych zadań Wsparcie w przypadku zmiany miejsca pracy i relokacji, pomoc finansowa Bieżące monitorowanie wewnętrznego klimatu społecznego
Ryzyko społeczne
Protesty społeczne w związku z realizacją projektów inwestycyjnych	2	→	Utrzymywanie dobrych relacji z interesariuszami. Prowadzenie spotkań mających na celu przybliżenie tematów realizowanych projektów Prowadzenie otwartej komunikacji nt. bieżącej działalności Grupy Kapitałowej LOTOS, jak również projektów realizowanych przez firmę Dbałość o relacje z mediami branżowymi, lokalnymi, ogólnopolskimi oraz zagranicznymi Kooperacja z nadzorem właścicielskim firmy oraz poszczególnymi organami administracji publicznej, celem przeciwdziałania tematom kryzysowym, które mogą pojawić się w ramach poszczególnych procedur legislacyjnych, wynikających zarówno z regulacji krajowych, jak i unijnych Wsparcie lokalnej społeczności poprzez realizację różnorodnych programów/projektów CSR